Struktura ->
Historia i działalność TPD
HISTORIA I DZIAŁALNOŚĆ TPD
Towarzystwo Przyjaciół Dzieci
skrót: TPD jest ogólnopolskim, pozarządowym stowarzyszeniem
prowadzącym działalność pożytku publicznego na rzecz dzieci.
Towarzystwo powstało w 1919 roku. Przyjęło tradycje Robotniczego Towarzystwa
Przyjaciół Dzieci oraz Chłopskiego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci.
Towarzystwo pomaga rodzicom, władzom samorządowym i państwowym w wypełnianiu ich
obowiązków wobec dzieci. Posiada w tej działalności liczący się dorobek.
Wypracowywany on był przez Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dzieci (od 1919),
Chłopskie Towarzystwo Przyjaciół Dzieci (od 1949) i po ich zjednoczeniu przez
TPD (od 1949). Towarzystwo należy więc do stowarzyszeń o długim stażu w Polsce.
Analizując wszakże historię powstania Towarzystwa zjednoczonego, należy zarazem
zauważyć, że jest to również okres narastających związków z rządzącym w Polsce
reżimem - po podobnym zjednoczeniu partii - zależnej od Sowietów komunistycznej
PZPR. W tych latach, jak i w następnych "epokach PRLu" Towarzystwo jest
elementem wpływu na młodzież i pedagogię ze strony obowiązującego systemu.
Towarzystwo zarazem prezentowało się w powyższym kontekście - i do dziś
przedstawia się jako orędownik wszechstronnego rozwoju dzieci, wychowania ich na
ludzi wrażliwych na krzywdę i niesprawiedliwość społeczną, uspołecznionych,
gospodarnych, pracowitych, tolerancyjnych, dobrze przygotowanych do życia w
rodzinie i demokratycznym społeczeństwie.
Swoje dotychczasowe osiągnięcia Towarzystwo zawdzięcza przede wszystkim swym
członkom, działaczom (w tym wysokiej klasy specjalistom), osobom bez reszty
oddanym sprawom dzieci, których łączył, inspirował i mobilizował wspólny cel -
dobro dzieci. Poza tym także temu, że to co robiło, odpowiadało zawsze
najżywotniejszym potrzebom dzieci.
Towarzystwo na swój znaczący współudział w rozwoju rzecznictwa spraw i praw
dziecka, w budzeniu powszechnej wrażliwości na jego zagrożenia, krzywdy i
potrzeby. Hasło Towarzystwa "Wszystkie dzieci są nasze", spopularyzowane
z okazji Międzynarodowego Dnia Dziecka (Święta Dziecka), którego było przez
wiele lat głównym inicjatorem i organizatorem, już na trwałe zagościło w
społecznej świadomości. Korzystają na tym dzieci.
W ciągu minionych dziesięcioleci Towarzystwo m.in. organizowało i prowadziło:
-
domy dziecka
dla dzieci osieroconych i zagrożonych sieroctwem społecznym (bezpośrednio po
latach niewoli i dwóch wojnach światowych);
-
wakacyjny
wypoczynek dla dzieci (półkolonie, kolonie, obozy, biwaki, małe formy
wczasów w miejscu zamieszkania, dziecińce wiejskie dla "maluchów" w okresach
pilnych prac polowych, ośrodki wycieczkowe dla dzieci ze wsi w atrakcyjnych
pod względem turystycznym miastach);
-
dla małych
dzieci: kuchnie mleczne, punkty opieki nad matką i dzieckiem na wsi,
środowiskowe punkty opieki, żłobki, przedszkola społeczne;
-
placówki
ważne dla zdrowia dzieci: prewentoria, sanatoria, punkty sanitarne na wsi,
poradnie higieniczno-wychowawcze, Przychodnię Przeciwgruźliczą dla Dzieci i
Młodzieży w Łodzi;
-
dla dzieci w
wieku szkolnym: szkoły świeckie, "zielone klasy", bursy, internaty,
świetlice dworcowe, domy wczasów dziecięcych;
-
placówki i
formy działalności służące organizacji czasu wolnego dzieci i młodzieży np.:
świetlice, samorządy dziecięco-młodzieżowe, środowiskowe ogniska wychowawcze
(w tym socjoterapeutyczne i integracyjne) - ratujące dzieciom rodzinę
naturalną, zapewniającą im powodzenie w nauce i w życiu; place zabaw,
ogródki jordanowskie, wypożyczalnie sprzętu sportowego, turystycznego,
biblioteki (w tym ruchome), amatorskie i profesjonalne teatry kukiełkowe;
-
dożywianie
dzieci, walkę o wprowadzenie posiłku dla wszystkich dzieci w placówkach
edukacyjnych, pomoc materialną dzieciom z rodzin najuboższych, oświatę
zdrowotną wśród dzieci, młodzieży oraz ich rodziców i wychowawców, zajęcia z
zakresu kultury fizycznej, sportu i turystyki;
-
działalność
służącą przeciwdziałaniu wypadkowości dzieci w ruchu drogowym;
-
działalność
w zakresie podnoszenia poziomu kultury pedagogicznej rodziców i
społeczeństwa.
Towarzystwo podejmowało się też nowatorskich form działalności. Można do nich
m.in. zaliczyć:
-
Ogniska
przedszkolne. Placówki te (organizowane głównie na wsi) wyrównywały braki w
rozwoju i wychowaniu dzieci, przygotowywały je do szkoły, dawały im szansę
powodzenia w nauce. Z czasem przejęła je Oświata. Stały się inspiracją dla
systemowego przygotowywania wszystkich sześciolatków do szkoły;
-
Zainicjowanie i rozwijanie - w sposób profesjonalny i kompleksowy -
rodzinnych form opieki i wychowania dla dzieci osieroconych: rodzin
adopcyjnych, zastępczych (okresowych - na czas uregulowania sytuacji prawnej
dziecka, spokrewnionych, obcych i terapeutycznych - dla dzieci przewlekle
chorych i niepełnosprawnych) oraz rodzinnych domów dziecka.
-
Stworzenie
koncepcji i zorganizowanie, dla realizacji tego zadania, sieci
specjalistycznych placówek: ośrodków adopcyjno-opiekuńczych TPD oraz
Krajowego Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego (m.in. dla wspierania działalności
Ośrodków terenowych oraz organizacji adopcji zagranicznych dla dzieci, które
nie mają szans na pozyskanie rodziny przybranej w kraju ze względu na stan
swego zdrowia lub kalectwa) wraz z Bankiem Informacji o Dzieciach
Zakwalifikowanych do Rodzin Przybranych. Aktualnie część Ośrodków
adopcyjno-opiekuńczych TPD przejęły władze publiczne i je nadal prowadzą
(wraz z Bankiem). Ośrodki są obecnie prowadzone także przez inne
stowarzyszenia i instytucje. Z inicjatywy Towarzystwa (kół i Komitetu ZG TPD
im. K. Jeżewskiego) zorganizowano w Polsce pierwsze "Wioski Dziecięce".
-
Wypracowanie
koncepcji kolonii zdrowotnych (w tym także integracyjnych) dla dzieci
przewlekle chorych i niepełnosprawnych. Przez wiele lat Towarzystwo
spełniało wiodącą rolę w ich organizacji i upowszechnianiu na terenie kraju.
Aktualnie są już prowadzone przez wielu innych organizatorów.
-
Wypracowanie
całościowej koncepcji opieki i wychowania dzieci w środowisku zamieszkania,
która obejmuje: integrację poczynań w zakresie zdrowia i wychowania dzieci
od najwcześniejszego okresu ich życia poczynając (niemowlęcego), stworzenie
dzieciom odpowiednich warunków dla edukacji i pożytecznego spędzania czasu
wolnego, wspierania rodziny w spełnianiu jej funkcji
opiekuńczo-wychowawczych, organizację życia społecznego dzieci, młodzieży i
dorosłych sprzyjającą budowie w miejscu zamieszkania przyjaznego dzieciom
społecznego środowiska wychowawczego, w którym funkcjonuje
współodpowiedzialność mieszkańców za dzieci swej wsi, a w mieście swego
podwórka lub osiedla.
-
Zapoczątkowanie społecznej samopomocowej działalności na rzecz dzieci
przewlekle chorych i niepełnosprawnych. Towarzystwo stworzyło dla rodziców
tych dzieci warunki do twórczej, nieskrępowanej społecznej działalności.
Początek tym społecznym ruchom TPD dali rodzice dzieci upośledzonych
umysłowo (1963 r.). W oparciu o ich doświadczenia zaczęły rozwijać się ruchy
społeczne rodziców posiadających dzieci przewlekle chore i o innych
niepełnosprawnościach (m.in.: z cukrzycą, niepełnosprawne ruchowo,
wymagające diety bezglutenowej, z chorobami nowotworowymi, wrodzonymi wadami
serca, padaczką, z wrodzoną łamliwością kości, z rozszczepem wargi i
podniebienia).
Towarzystwo posiada na terenie kraju rozbudowaną strukturę organizacyjną.
Aktualnie w 3 tys. kół zrzesza 150 tys. członków. Ma swoje oddziały na
szczeblach gminnych, miejskich, powiatowych i wojewódzkich. Ogniwa Towarzystwa
są ośrodkami inicjatyw społecznych służących dzieciom, a równocześnie swą
samorządną i samopomocową działalnością wnoszą twórczy wkład w budowę
społeczeństwa obywatelskiego, demokratycznego w Polsce.
Uchwalone na XIV Zjeździe TPD dokumenty -
statut oraz program działalności na nową kadencję - dostosowały Towarzystwo do
ustrojowych przemian w kraju, wymogów i możliwości jakie wynikają z ustawy o
działalności pożytku publicznego i wolontariacie, a także z wejścia Polski do
Unii Europejskiej. Można mieć
nadzieję, że Towarzystwo zahartowane w dotychczasowej, wieloletniej
działalności, dzięki zdobytemu doświadczeniu, zaangażowaniu swych członków ,
działaczy i sponsorów, rozwojowi prawidłowej współpracy z władzami publicznymi
oraz innymi stowarzyszeniami i instytucjami (w tym mediami) będzie nadal mądrze,
po nowatorsku i skutecznie służyć dzieciom, a przede wszystkim dzieciom
"gorszych szans".
Prezesi Zarządu Głównego TPD:
-
Dorota
Kłuszyńska, (1949 – 1952);
-
Wojciech
Pokora, (1952 – 1956);
-
Stanisław
Tułodziecki, (1957 – 1969);
-
Stanisław
Wojtaś, (1969 – 1972)
-
Jerzy
Wołczyk, (1972 – 1975)
-
Waldemar
Winkiel, (1975 – 1981)
-
Leszek
Gomółka, (1981 – 1991)
-
Aleksandra
Makowska, (1991 – 1992)
-
Joanna
Staręga-Piasek, (1992 – 1995)
-
Aleksandra
Makowska, (1995 – 1999)
-
Sławomir
Izak, (1999 – 2002)
-
Wiesław
Kołak, (2002 - ).